Mocznik - dlaczego warto go szukać w kosmetykach

Na liście składników często występuje jako "urea". W zależności od stężenia potrafi działać silnie nawilżająco, lub skutecznie złuszczyć naskórek. Dlaczego kremy, balsamy, czy maści z mocznikiem są dobrym wyborem w pielęgnacji skóry?

Czym jest mocznik?

Mocznik (łac. urea) jest syntetyzowany jako uboczny produkt przemiany białek i naturalnie występuje w ludzkim organizmie. To jeden z głównych składników tzw. naturalnego czynnika nawilżającego (NMF), odpowiedzialnego za właściwe nawodnienie i elastyczność skóry (1). Mocznik ma zdolność przyciągania cząsteczek wody i zatrzymywania jej w naskórku, dzięki czemu zapobiega jej suchości. Z wiekiem jego ilość niestety maleje, w efekcie czego skóra staje się bardziej szorstka, wiotka a zmarszczki stają się bardziej widoczne. W przypadku kobiet dzieje się tak zwłaszcza w okresie menopauzy, gdy ilość mocznika drastycznie spada. Jego niskie stężenie występuje także przy atopowym zapaleniu skóry, czy łuszczycy, czyli chorobach, które charakteryzuje nadmierne przesuszenie i rogowacenie różnych parii ciała. Ze względu na swoje właściwości mocznik jest częstym składnikiem wykorzystywanym w kosmetologii i dermatologii. Jednak w kremach, balsamach, maściach, a nawet szamponach występuje w postaci syntetycznej. Jest bezbarwny, bezwonny i świetnie radzi sobie z wieloma problemami skóry.

Na czym polega działanie mocznika?

Mocznik jest tzw. cząsteczką hydrofilową, czyli rozpuszcza się w wodzie, ale nie w tłuszczach. Podstawową właściwością mocznika jest zdolność przyciągania do siebie cząsteczek wody, czyli tzw. higroskopijność. Dzięki temu jest świetnym środkiem nawilżającym (2) Mimo iż mocznik słynie głównie z ochrony skóry przed utratą wilgoci, tak naprawdę wszystko zależy od jego stężenia. Od tego zależy, czy kosmetyk z tym składnikiem aktywnym zadziała zmiękczająco, czy złuszczająco na warstwę rogową naskórka. Jak działają kosmetyki z mocznikiem w różnych stężeniach?

• 3-10 procent – Świetny wybór do pielęgnacji skóry suchej. Preparat z takim stężeniem mocznika zatrzymuje wodę w skórze, a więc skutecznie ją nawilża a dodatkowo zmiękcza. W tej postaci często występuje więc np. w kremach do rąk, czy stóp, a także balsamach, czy emulsjach. Z kolei kremy do twarzy zawierające 3-10 proc. przyspieszają regenerację bariery hydrolipidowej, dlatego można je stosować nie tylko do pielęgnacji suchej skóry, zniszczonej nadmiernym opalaniem, a także po zabiegach dermatologicznych i medycyny estetycznej. To również dobre wsparcie przy kuracji retinolem, która czasami może podrażniać skórę. Jeszcze lepsze działanie nawilżające daje połączenie w kremach mocznika z gliceryną czy niacynamidem.
• powyżej 10 procent – Mocznik w takim stężeniu działa delikatnie złuszczająco (keratolitycznie) oraz zmiękczająco na skórę. Jednocześnie wykazuje także działanie antyseptyczne, stąd bywa składnikiem kremów i maści przeciwtrądzikowych. Ponadto pomaga pozbyć się martwych komórek naskórka, przez co sprzyja odnowie skóry. Bywa, że mocznik jest łączony z kwasem salicylowym, lub kwasem mlekowym, np. w produktach do ciała o właściwościach nawilżająco-złuszczających. Tego typu preparaty zmiękczają skórę i jednocześnie nadają jej wyjątkową gładkość.
• 30-50 procent – To stężenie wykazuje działanie silnie złuszczające. Krem do stóp z dodatkiem 30 proc. mocznika jest polecany m.in. do skóry suchej, nadmiernie zrogowaciałej, a także przy pękających piętach. (1) Z kolei szampon, czy specjalne żele stosuje się do pielęgnacji łuszczącej się skóry głowy. Produkty zawierające powyżej 30 proc. urea pomagają też w rogowaceniu okołomieszkowym, które objawia się czerwonymi krostkami i plamami na ciele.
  Mocznik ma wiele zalet i jest ważnym składnikiem w pielęgnacji skóry, ale to nie oznacza, że jest odpowiedni dla każdego. Przeciwwskazaniem do jego stosowania są m.in. uszkodzenia naskórka, czy choroby zapalne oraz zakaźne skóry. (3) Jeśli produkt zawiera od 30 do 50 proc. mocznika nie powinno się go z kolei stosować zbyt długo, bo takie preparaty mają zbyt silne właściwości złuszczające. Mogą więc spowodować podrażnienia skóry, podobnie jak zbyt często wykonywane peelingi. Kremów z mocznikiem o tak wysokim stężeniu nie powinni stosować także diabetycy, bo w ich przypadku nadmierne złuszczanie może się skończyć rozwinięciem stopy cukrzycowej. (3)

  Bibliografia

1. lek. Małgorzata Maj, prof. Lidia Rudnicka - Mocznik: klasyczny składnik w nowej odsłonie stosowany w miejscowych preparatach dermatologicznych. Aesthetica. 2021; 47(5):26-29.

2. mgr farm. Agnieszka Działo - Mocznik w kosmetykach. Jak działa? - https://gemini.pl/poradnik/artykul/mocznik-w-kosmetykach-jak-dziala/?srsltid=AfmBOooJvhGeSsvaNJyf-qI_4mI7Ql7mFzEhaRXf8LT6Jmk0ALqFRo3i
3. mgr farm. Ewelina Rydzik-Strzemska, dr n. farm. Maciej Strzemski - Mocznik − zastosowanie w medycynie - https://receptura.pl/mocznik-zastosowanie-w-medycynie/
4. mgr. Jolanta Maciejewska - Jak dbać o skórę stóp? - Aptekarz Polski - https://www.aptekarzpolski.pl/aktualnosci/jak-dbac-o-skore-stop/